Wystawa, która jest wynikiem współpracy autora z Fundacją „Pomoc Polakom na Wschodzie”, zostanie zaprezentowana po raz pierwszy na Litwie w Wilnie, a następnie planowane są jej pokazy w Polsce, Łotwie i Białorusi
W klasztorze franciszkańskim odbył się wernisaż multimedialnej wystawy fotograficznej Bartosza Frątczaka pt. „Ostatni świadkowie. Portrety bohaterów II wojny światowej”.
– Mamy tu piękny przykład historii mówionej, niezapisanej, ale wydobytej z relacji naocznych świadków, nie tylko jak, moim zdaniem zbyt wąsko, określa to temat wystawy, bohaterów II wojny światowej. Są to również świadectwa bohaterów późniejszych walk z sowietami, na Wileńszczyźnie bardzo szeroko pojętej, w dużej części na obszarze dzisiejszej Białorusi – mówił Mikołaj Falkowski, prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
O. Marek Adam Dettlaff, gwardian klasztoru franciszkanów w Wilnie, zauważył natomiast, że wystawa doskonale wpisuje się w dzieje wileńskich franciszkanów i jest swoistym powrotem do źródeł.
– W murach tego klasztoru toczyła się konspiracyjna działalność, tu w czasie wojny wspierano także Żydów – przypomniał franciszkanin.
Ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska podziękowała za gościnność wileńskim franciszkanom, nawiązała również do zbliżających się świąt.
– Patrząc na te zdjęcia, pomyślałam, że kiedy siądziemy przy wigilijnym stole, powinniśmy się wsłuchać w te opowieści, być może opowieści naszych dziadków. To bardzo ważne, byśmy przekazali je dalej – podkreśliła ambasador.
– Jak przez historie 20 osób opowiedzieć o czymś tak niewysłowionym jak wojna? Może jednak przez pojedyncze historie, historie strachu, czasem historie zabawne, udało się ułożyć kilka puzzli? – powiedział podczas otwarcia wystawy jej autor, Bartosz Frątczak.
Fotograf podziękował wszystkim, którzy wspierali go w pracy nad wystawą, zwłaszcza Mikołajowi Falkowskiemu za to, że uwierzył w powodzenie tego projektu.
– Nie miałem wątpliwości, że warto wesprzeć ten projekt, dlatego fundacja się w niego zaangażowała. Żałuję jedynie, że dopiero teraz doszło do jego realizacji. Z drugiej strony, na tym w dużej mierze polega wyjątkowość tego projektu, że dokumentuje on świadków wydarzeń, których tak mało już pozostało – komentował Falkowski dla „Kuriera Wileńskiego”.
Podczas wernisażu odbyła się prezentacja polsko-angielskiej wersji katalogu, który opatrzony jest wstępem prof. Jarosława Wołkonowskiego i autora zdjęć. Oprawę wizualną katalogu przygotowała firma Artprint, która w tym roku wydała album trójwymiarowych zdjęć z Litwy „Iškilioji Lietuva 1860–1918”, a także stworzyła szatę graficzną publikacji „1938. Najciemniejsza noc jest tuż przed świtem”, wydanej przez Instytut Polski w Wilnie (nominowana do historycznej książki roku 2019).
Na wystawę autor wybrał 20 zdjęć portretowych polskich żołnierzy, ostatnich żyjących uczestników i świadków wydarzeń II wojny światowej
Na wystawę autor wybrał 20 zdjęć portretowych polskich żołnierzy, ostatnich żyjących uczestników i świadków wydarzeń II wojny światowej. Portrety weteranów zostały połączone z kodami QR, które odsyłają do internetowej wersji wystawy i dają możliwość wysłuchania słów bohatera widocznego na zdjęciu. Jedne nagrania są fragmentami rozmów autora z bohaterami zdjęć, inne pochodzą z materiałów archiwalnych i z portalu Wilnoteka.lt.
Frątczak pracował nad wystawą dwa lata, podczas których powstało kilkadziesiąt portretów kombatantów II wojny światowej. Wystawa, która jest wynikiem współpracy autora z Fundacją „Pomoc Polakom na Wschodzie”, zostanie zaprezentowana po raz pierwszy na Litwie w Wilnie, a następnie planowane są jej pokazy w Polsce, Łotwie i Białorusi. Wileńska premiera wystawy „Ostatni świadkowie. Portrety bohaterów II wojny światowej” została objęta patronatem honorowym Jana Józefa Kasprzyka, szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a także dr. Jarosława Szarka, prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.
Bartosz Frątczak, urodzony w Stargardzie, obecnie mieszka w Wilnie. Studiował filozofię, teologię oraz pedagogikę, a pracuje w obszarze fotografii, dziennikarstwa i bibliotekarstwa. Autor wystaw indywidualnych: „Nie-istnienie” poświęconej historii i kulturze żydowskiej, „Miasto. Sto razy Folk” o kulturze i tradycji tańca oraz pozycji folkloru w XXI wielu, a także wystawy zbiorowej „Twarze różnorodności” o równouprawnieniu i różnorodności kulturowej. Jest także autorem zdjęć do książki „Tak teraz postępują uczciwi ludzie. Polacy z Wileńszczyzny ratujący Żydów” wydanej w 2019 r. przez Instytut Polski w Wilnie.
Projekt jest realizowany we współpracy z Fundacją „Pomoc Polakom na Wschodzie” ze środków Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w ramach sprawowania opieki nad Polonią i Polakami za granicą.
Wystawa będzie czynna do 5 stycznia 2020 r.
